woensdag 21 augustus 2019auteur: Financieel Dagblad

Bedrijven azen op stoppende boerderijen vanwege stikstofuitspraak

Nu de Nederlandse stikstofaanpak van de baan is, zoeken ondernemers naar alternatieve routes om bouwprojecten toch te realiseren. Dat blijkt uit een rondgang langs adviseurs en experts. Zo kijken bedrijven bijvoorbeeld of ze boerderijen kunnen overnemen om zo stikstofuitstootruimte te verkrijgen die ze nodig hebben voor een bouwproject.

‘Niet alle bedrijven kunnen wachten totdat de landelijke adviescommissie met een oplossing komt. Soms moet een bouwproject gewoon door. Die bedrijven kijken nu al of er in de buurt toevallig een agrarisch bedrijf stopt', zegt Lambert Polinder, adviseur bij Agrifirm. Namen van bedrijven wil hij niet noemen.

Rondom grote steden

Niels Bronsgeest, adviseur van Tauw, sluit ook niet uit dat er geanticipeerd wordt door ontwikkelaars. 'Ik ga er eigenlijk vanuit dat ze verkennen of ze vergunningen van stoppende landbouwbedrijvenrondom de grote steden kunnen overnemen.'

‘Het is niet zo datprojectontwikkelaars het erf op komen rijden. Maar vanuit adviseurs horen we dat ze zich aan het oriënteren zijn'’

• Trienke Elshof, bestuurder bij LTO, de brancheorganisatie voor agrarische bedrijven

LTO, de brancheorganisatievoor agrarische bedrijven,bevestigt dat er al signalen zijn dat er op boerenbedrijven wordt geaasd. 'Het is niet zo dat projectontwikkelaars het erf op komen rijden. Maar vanuit adviseurs horen we dat ze zich aan hetoriënteren zijn', zegt TrienkeElshof, bestuurder bij LTO.

Plannen op losse schroeven

Sinds de Raad van State afgelopen mei een vernietigend oordeel heeft geveld over de Nederlandse stikstofaanpak, zitten veel (woning)-bouwprojecten en uitbreidingen van veehouderijen in onzekerheid. Het zogeheten Programma Aanpak Stikstof (PAS) maakte het mogelijk om te bouwen of veehouderijen uit te breiden in de buurt van natuurgebieden die vallen onder Natura 2000. De stikstof die hierbij vrijkwam en neersloeg in de natuur, kon worden gecompenseerd met maatregelen op de lange termijn. Die compensatie was volgens de Raad van State echter in strijd met de Europese regels en daarmee is de PAS van tafel.

Het wegvallen van de PAS heeft grote gevolgen. Zo werd in juli al bekend dat de geplande verbreding van snelweg A27 door het Utrechtse Amelisweerd voorlopig niet door kan gaan door de stikstofuitspraak. Ook de woningbouw loopt gevaar, want bouwmachines en de auto's van de bewoners stoten stikstof uit. Vorige week zette de Raad van State nog een streep door de bouw van 470 woningen in Roermond. Omdat Nederland 166 Natura 2000-gebieden telt die over het land verdeeld zijn, liggen nieuwe woningen al snel in de buurt van zo'n gebied.

Nederland telt 166 Natura-2000 gebieden

Alles op slot

In de impasse die nu ontstaan is, kijken veel partijen terug naar wat gangbaar was voordat hetPAS in 2015 in werking trad.Dat was het zogeheten extern salderen, oftewel buiten je bedrijf naar stikstofruimte zoeken, bijvoorbeeld door een kippenboerderij die stopt over te nemen.

Hoewel deze route al verkend wordt, ziet het er niet naar uit dat dit opkorte termijn al gaat gebeuren. Provincies houden voorlopig allevergunningsaanvragen af. 'Dat is een gezamenlijke afspraak tussenprovincies, gemeenten en het Rijk. We moeten eerst een nieuwrekenmodel hebben. Anders is er geen onderbouwing mogelijk om eenvergunning te verlenen', aldus gedeputeerde Hubert Mackus van deprovincie Limburg.

Een woordvoerder van de koepelorganisatie van provincies IPO bevestigt dat er gekozen is om hier landelijk in op te trekken. Een adviescollegeonder leiding van Johan Remkes moet in september met een oplossingvoor de korte termijn komen.

'Drama vergroot'

‘Door alles nu te parkerenwordt het drama van de PASalleen maar groter gemaakt'’

• Lambert Polinder van adviesbedrijfAgrifirm

Adviseur Polinder vindt datde provincies de situatie metdeze afwachtende houding verergeren. 'Er zijn sinds mei geen vergunningen meer verleend. Door alles nu te parkeren wordt het dramavan de PAS alleen maargroter gemaakt.'

Hij wijst erop dat er momenteel ook niet meer 'intern gesaldeerd' kanworden door agrarische bedrijven. Dat betekent dat als je de uitstootverkleint door bijvoorbeeld een emissiearme vloer in je stal te leggen, jedie ruimte kan gebruiken voor een uitbreiding. 'Dat heeft altijdgemogen, vóór en tijdens de PAS, maar staat nu ineens op hold. Dat moet om heel veel aanvragen gaan', aldus Polinder.

LTO-bestuurder Elshof beaamt dat zelfs intern salderen nu even nietkan. 'We zitten in een vacuüm.' Zij vindt deze pas op de plaats echter welverstandig. 'We moeten toe naar een gebiedsgerichte aanpak, zoals de PAS was. Als je nu stikstofhandel weer op gang laat komen, gooi je roetin het eten voor zo'n brede aanpak. Beter even kiezen op elkaar enuiteindelijk een betere aanpak', aldus Elshof.