woensdag 6 april 2011auteur: Sieta van Keimpema
Week 14 - Marktmacht en keuzevrijheid
Week 14 - Marktmacht en keuzevrijheid
Op 31 maart jl. rijden we met vier DDB-bestuurders naar Jena in Duitsland om onze zusterorganisatie BDM te ondersteunen bij hun driedaagse actie aldaar.
De Duitse landbouwministers (één voor elk bondsland) treffen elkaar in Jena om beleid voor te bereiden ten aanzien van het GLB en de hervormingen van het Europese zuivelbeleid. Een goed moment om de ministers te herinneren aan de conclusies van de High Level Group on Milk. Het nieuwe Europese zuivelbeleid moet in de praktijk leiden tot o.a. een gelijkwaardige positie en marktmacht voor de Europese melkveehouders, zodat ook voor hen sprake is van een vrije markt. En daar zijn andere maatregelen voor nodig dan de huidige voorstellen in het Melkpakket.
Hoe ondergeschikt de rol van melkveehouders in de zuivelmarkt is, wordt me opnieuw duidelijk door de berichten die ik uit Groot Brittannië krijg.
Arla, dat in Denemarken en Zweden een zuivelcoöperatie is, staat in Groot Brittannië als particuliere zuivelverwerker in de markt. Dat heeft Arla er echter niet van weerhouden te besluiten dat de haar toeleverende melkveehouders persoonlijk moeten investeren in de nog te bouwen melkfabriek. Vanaf januari 2012 wordt van elke liter melk 4,5 cent extra ingehouden om de bouw van de nieuwe melkfabriek te realiseren. In totaal wordt van de toeleverende melkveehouders een investering van bijna 80 miljoen euro verwacht. Ongeveer de helft van het bedrag dat Arla nodig heeft voor de bouw.
Een gemiddelde Britse melkveehouder die aan Arla levert, heeft een melkquotum van 1 miljoen kilo. Tot 2020 zal er 54.000 euro worden ingehouden van zijn/haar melkgeld door Arla. Een investering waar overigens geen enkele vorm van garantie, dividenduitkering of tegenprestatie tegenover staat, want de melkveehouders zijn immers geen lid en hebben geen inspraak.
De maatregelen van Arla Foods Milk Partnership (AFMP) zorgen voor veel onrust onder de melkveehouders. De komende weken staan er veel bijeenkomsten gepland met leden van AFMP.
Op de agenda staat de mogelijkheid om volledig lid te kunnen worden van Arla om zo in ieder geval garanties over de investering te krijgen. Maar het besluit dat er 4,5 cent per geleverde liter melk ingehouden zal worden vanaf januari 2012, is al genomen door de directie.
De dooddoener van beleidsmakers dat melkveehouders niet aan Arla hóeven te leveren, is tenenkrommend. In de regio waar het om gaat, is geen andere melkfabriek waaraan deze Britse melkveehouders hun melk kunnen leveren. Dus is het buigen of barsten.
Over keuzevrijheid of marktmacht gesproken.
Is hierover nog iets positiefs te melden? Ja. Een groep melkveehouders bekijkt momenteel de mogelijkheden om zelf een melkfabriek in de betreffende regio te bouwen. Een plan wat met argusogen wordt gevolgd door de grote zuivelverwerkers.
Dat er na 2015 voor de Nederlandse melkveehouder ook niet zoveel in vrijheid te kiezen is, maakt LTO Nederland duidelijk aan haar leden: 'geen druppel melk meer na 2015', kopt het artikel van Nieuwe Oogst.
Pardon? We moesten toch zo nodig van het melkquotum af om de wereldmarkt te bestormen met extra grote hoeveelheden Nederlandse melk? Nu tapt LTO uit een heel ander vaatje. Milieuruimte blijkt onze toekomst te gaan bepalen en we moeten met elkaar afspraken maken over de normen met een soort van 'boerenmilieubalans'. Op vrijwillige basis weliswaar. Anders komen er dierrechten.
Gaat dat lukken, denkt u? Terwijl het gros van de blijvers al een stal uit de grond hebben gestampt die straks het dubbele aantal koeien kan houden? Zegt u het maar. Volgens mij heeft het verleden in voldoende mate aangetoond dat vrijwillige maatregelen niet werken. Om verschillende redenen.
Het had van leiderschap getuigd als LTO een paar jaar eerder met dit inzicht was gekomen. Dan hadden vele collega's daar vóór de bouw van hun nieuwe stallen over na kunnen denken. Nu komt hun boodschap als mosterd na de maaltijd.
En wat is straks de winst voor de Nederlandse melkveehouder als in de rest van de EU bijna elke melkveehouder qua plaatsingsruimte grenzeloos uit kan breiden na het wegvallen van de melkquotering, terwijl wij opnieuw in een nieuwe quotering op basis van plaatsingsruimte of dierrechten terecht zijn gekomen? Met bijbehorende onkosten. Daar zou ik van de LTO graag een antwoord op ontvangen.
Ondertussen gaan we met de DDB en de EMB door met het promoten van ons zuivelplannen. En ondersteunen we onze EMB-collega's waar we kunnen, dus ook in Jena, 600 kilometer verderop.
Onze zuivelplannen geven de Nederlandse melkveehouders en hun Europese collega's veel meer mogelijkheden dan de zogenaamde liberalisatie van de markt, die ons meteen al nieuwe beperkingen oplegt én leidt tot de grootste kapitaalvernietiging in de Nederlandse landbouwgeschiedenis ooit.
Marktmacht en keuzevrijheid. Voor melkveehouders begrippen voor de toekomst die zo snel mogelijk invulling moeten krijgen.
Sieta van Keimpema, voorzitter