zondag 10 juni 2012auteur: Sieta van Keimpema
Week 20 - Mededinging on(aan)gepast
Week 20 - Mededinging on(aan)gepast
Maandagochtend 4 juni vertrek ik naar Brussel om deel te nemen aan een werkgroep die alternatieve handelsregels ontwikkelt. Samen met Europese NGO’s en maatschappelijke organisaties werkt de EMB aan handelsregels voor de EU, die meer recht doen aan producenten en de wensen van burgers/consumenten in de markt. Het is taaie maar interessante materie waarbij je tegen allerhande obstakels aan loopt en voor veel thema’s specifieke kennis nodig is. Ook zijn we momenteel binnen de DDB bezig met de samenstelling van een nieuw DDB Magazine, dat eind juni bij alle melkveehouders op de (spreekwoordelijke) mat valt. En zowel in Brussel als voor het DDB Magazine, mag ik diep in de mededingingswetgeving duiken omdat juist deze regels bepalen hoe de spelregels op de (internationale) markten er uit zien voor nu en de toekomst en bepalend zijn voor wat wel en niet mogelijk is.
En er is veel onduidelijkheid over wat wel en niet mag. Dat bleek afgelopen week weer uit twee nieuwsberichten over de NMa. Betreffende de paprikatelers en de verwerkers van zilveruitjes en de plannen om met een sloopfonds leegstaande, kansloze kantoren te slopen.
De paprikatelers en verwerkers van zilveruitjes hebben hoge boetes opgelegd gekregen omdat ze hebben ingegrepen in het aanbod op de markt. De vastgoedsector (inclusief banken, projectontwikkelaars enz.) mag geen kantoorgebouwen laten slopen omdat dit het aanbod zou beperken en de prijs daarmee zou kunnen sturen.
Wat betreft de paprikatelers bevreemdt de uitspraak van de NMa me, want de Europese Mededingingsautoriteit stelt in een recent rapport (waar u in ons aankomend DDB Magazine een uitgebreid artikel over kunt lezen) juist dat de prijs van primaire producten op de (wereld)markt niet veel te maken heeft met de prijs die uiteindelijk op de markt wordt betaald. Als men dat werkelijk van mening is, is de uitspraak van de NMa met bijbehorende boete onterecht en hebben de acties van de paprikatelers en zilveruitjesverwerkers geen invloed gehad op de prijsstelling.
Al vele malen eerder is gebleken dat de NMa er een handje van heeft om bijvoorbeeld onrechtmatig torenhoge boetes op te leggen (zorginstellingen: uitspraak april j.l.) of op oneigenlijke wijze haar ‘bewijs’ bij elkaar schraapt (bouwfraude onderzoek). Maar omdat in de Nederlandse wetgeving het principe voor de NMa schijnt te gelden dat zolang hun slachtoffer geen bezwaar aantekent, ze in feite boetes kunnen blijven opleggen en niet worden teruggefloten of berispt. Een methode die arrogantie in de hand werkt bij deze machtige autoriteit.
Aan het aanbod mag niet worden gesleuteld stelt de NMa. En tegelijkertijd heft de Europese Commissie een bestraffende vinger als melkveehouders niet reageren op marktsignalen die aangeven dat er een melkoverschot op de markt ontstaat die de prijzen in elkaar doet storten.
Dat lijken me toch redelijk tegengestelde signalen. Ook voor het toekomstige zuivelbeleid, want de Europese Commissie wil dat producenten zelfstandiger reageren op de bewegingen in de zuivelmarkt. Dat kan echter alleen als melkveehouders kennis kunnen hebben van die markt. Dus moeten de marktsignalen hen door een zekere instantie worden aangeleverd. En zodra dat dan gebeurt en een dappere zuivelinstantie de melkveehouders maant tot het beperken van het aanbod, komt de NMa weer om de hoek kijken met een fijne boete…
Het zijn geen fraaie kunstjes die producenten geleverd krijgen. Van hun eigen beleidsmakers want die bakken er weinig van: tegengestelde eisen en wensen die onvoldoende zijn afgedekt met regelgeving. Regelgeving die bovendien ver achterloopt op de realiteit. De Mededingingsregels zijn inmiddels stokoud en in de loop van de jaren nauwelijks gewijzigd. Ik herinner me een hoorzitting jaren geleden die werd voorgezeten door Laurens Jan Brinkhorst (ja, u kent hem nog wel), waar de Mededingingswetgeving ter discussie stond. Een hoorzitting die niets heeft opgeleverd. De hoorzitting die twee jaar geleden door Joop Atsma werd voorgezeten over machtsverdeling in de voedselketen doet me daaraan denken: die leidde ook nergens toe. Het toenmalige kabinet viel en we hebben er nooit meer iets van gehoord. Als dat de kwaliteit is van onze beleidsmakers, is het geen wonder dat de NMa ambtenaren hun bevoegdheden oprekken.
Het zuivelbeleid van de Europese Commissie en de mededingingsregels: twee werelden die volstrekt in een andere dimensie leven. Maar niet in onze realiteit. Talloze sectoren, ook buiten de landbouw, hebben hun ongenoegen al laten blijken: de mededingingsregels hollen bedrijven van individuele ondernemers uit en leveren monopolisten in de markt op. De critici zullen echter hun krachten moeten bundelen, als we de regelgeving willen veranderen. De DDB werkt daar al jaren aan en nodigt andere belangenbehartigers uit zich bij ons aan te sluiten. Voor (aan)gepaste mededinging.
Sieta van Keimpema, voorzitter