maandag 20 augustus 2012auteur: Sieta van Keimpema
Week 33 - De teugels in handen
Week 33 - De teugels in handen
Schaalvergroting, kostenbeheersing, innovatie en ondernemerschap, de gouden formule sinds decennia voor diverse landbouwsectoren. “Aan de opbrengstprijs kan je niets veranderen, dat doet de markt, maar als ondernemer kan je de kansen in de markt pakken en succesvol zijn. Grote integraties en coöperaties zorgen voor positie in de markt”.
Hoe vaak heb ik dat gehoord en hoe vaak blijkt het tegendeel van deze platgetreden paden, waar. We hebben grote integraties en coöperaties, we hebben gewerkt aan optimalisatie van onze bedrijven en staan wereldwijd bekend om onze voortvarende landbouw. Maar aandacht voor de inkomenspositie van de leden/producenten in de keten is er onvoldoende geweest, de afgelopen decennia. Ondanks onze traditionele belangenbehartigers. Door het gebrek aan interesse voor de opbrengstprijs voor producenten en de focus op schaalvergroting, is de kostprijs per liter/kilo misschien wel gedaald maar brengt op de totale balans alleen veel kosten met zich mee. Die door de slechte producentenprijs slechts zijn af te lossen met leningen met een looptijd van maar liefst dertig jaar (waar vind je dat verder in de economie?).
De varkenssector realiseert zich inmiddels dat ze het met de gouden formule niet redden. Ze zijn ingehaald door hoge kosten die vaak door maatschappelijke eisen werden opgelegd en niet in de markt kunnen worden terugverdiend. Terwijl hun grote integraties in dezelfde periode wel mooie rendementen neerzetten. Hoe verklaart een grote integratie het, dat ze zelf wel zijn gegroeid in kapitaal en omvang, maar de aan hun leverende producenten niet?
Was het ooit de opdracht van de leden/producenten/eigenaren (wie weet nog wat we zijn binnen de grote koepels?) dat de traditionele boerenbundelingen moesten evolueren in wereldspelers die in veel landen waar hun leden niet boeren, ook grote slagerijen of verwerkende industrieën overnamen of oprichten? Want in hoeverre heeft deze beweging bijgedragen aan het rendement voor de leden/producenten/eigenaren?
Voor de varkenshouders is duidelijk dat hun opbrengstprijs onderaan bungelt.
De crisis in de melkveehouderij in 2009, de crisis in de glastuinbouw en de huidige crisis in de varkenshouderij, maken duidelijk dat het tijd is voor bezinning en verandering. Problemen moeten worden opgelost en niet continu vooruit worden geschoven. Dat was de oorspronkelijke doelstelling van een coöperatie en daar is nog steeds niets mis mee. Een coöperatie/integratie maar ook een belangenorganisatie behoort een service aan de leden te zijn, behoord de problemen van de leden op te lossen. Dat zijn de platgetreden paden waar we weer eens bij moeten stilstaan en ons afvragen in hoeverre onze eigen coöperatie/integratie/belangenorganisatie daar nog aan voldoet.
Voldoet úw organisatie daar nog aan? Belangenbehartiging gericht op de opbrengstprijs?
En als het antwoord ‘nee’ of ‘niet genoeg’ is, is het dan geen tijd u aan te sluiten bij de DDB, die wel weer inspraak over de opbrengstprijs via onderhandelen wil realiseren?
Nu de beurzen opnieuw zijn ingestort (doordat men alleen maar problemen vooruit heeft geschoven en niet heeft opgelost) en we de kans lopen om weer in dezelfde schuit te geraken als in 2009 (afnemende vraag door de economische malaise en stijgende productie) - een situatie waar de varkenshouders al mee te maken hebben momenteel - is het alle hens aan dek om invloed te krijgen op de markt. Op de opbrengstprijs. Door te reguleren vanuit de basis.
De varkenssector lijkt zich daar nu ook van bewust te worden en willen gaan reguleren op Europees niveau en dat is een stap vooruit. De melkveehouders in de EMB gingen hun al voor. Nu de andere sectoren nog, niet meer afwachten en ondergaan, maar organiseren, reguleren. Ons als producenten bundelen om zelf invloed op de markt te krijgen, invloed die de andere schakels in de keten wel hebben maar voornamelijk voor eigen belang toepassen.
In Friesland hebben we een gezegde: “De boer moat sels de leie ha” – De boer moet zelf de teugels in handen hebben (vert.). En zo is het maar net!
Sieta van Keimpema - voorzitter